Warto znać anatomię zęba, budowę zęba zewnętrzną i wewnętrzną, żeby wiedzieć, jak najlepiej dbać o jamę ustną a szczególnie o zęby. Dzięki tej wiedzy łatwiej zrozumieć, co naszym zębom może szkodzić, a co jest dla nich korzystne. Dlaczego ząb może nas boleć i kiedy należy zgłosić się po pomoc do stomatologa.

Z czego zbudowany jest ząb?

Znajomość budowy anatomicznej zębów to podstawa wiedzy dotyczącej jamy ustnej. Ząb zbudowany jest z dwóch głównych elementów – korony i korzenia. Prawidłowo, w jamie ustnej widoczne powinny być tylko korony. Korzenie tkwią w zębodołach i są przykryte dziąsłami.

Budowa zewnętrzna zęba

W jamie ustnej dorosłego człowieka jest od 28 do 32 zębów. Po 8 siekaczy, 8 przedtrzonowców, od 8 do 12 trzonowców. W uzębieniu mlecznym nie ma zębów przedtrzonowych i nie ma trzecich zębów trzonowych ( czyli tzw. zębów mądrości). Budowa anatomiczna poszczególnych zębów jest co prawda zróżnicowana, ale pewne elementy są charakterystyczne i się powtarzają.

Korona zęba

Jeśli chodzi o anatomię zęba, to korona jest jedną z głównych części, widoczną ponad dziąsłem, pokrywa ją szkliwo. Jej podstawowym zadaniem jest umożliwienie żucia i gryzienia. Jeśli naturalna korona zniszczy się, można ją uzupełnić np. koronką. Wewnątrz korony znajduje się przestrzeń zwana komorą, w której jest miękka i unerwiona miazga. W miejscu, gdzie korzeń łączy się z koroną jest szyjka zębowa.

Szyjka zęba

Opisując anatomię zęba trzeba podkreślić, że szyjka zęba jest pozbawiona szkliwa i mocno unerwiona. Tym samym jest narażona na działanie czynników zewnętrznych. Jeśli dziąsło się obniża, widoczne są korzenie zęba, następuje odsłonięcie, cofnięcie szyjek zębowych. Przyczyną cofania się szyjek zębowych najczęściej jest niewłaściwa higiena jamy ustnej, kamień nazębny, wady zgryzu, choroby przyzębia. Gdy szyjki zębowe są odsłonięte pacjent odczuwa silny ból podczas picia zimnych i gorących napojów, jedzenia potraw zimnych albo ciepłych, szczotkowania zębów, oddychania chłodnym powietrzem przez usta. Ponadto odsłonięta szyjka zębowa jest bardzo narażona na działanie bakterii a więc próchnicę. Odsłoniętym szyjkom zębowym często towarzyszy nadwrażliwość zębiny.

Korzeń zęba

Kolejnym elementem w anatomii zęba jest korzeń. Znajduje się poniżej szyjki, ukryty jest pod dziąsłem, w kości. Jest on umocowany w zębodole w kości żuchwy lub szczęki za pomocą włókien ozębnej. Zęby mają zwykle od jednego do czterech korzeni. Im dłuższy korzeń i większa liczba korzeni w jednym zębie, tym lepiej utrzymany i stabilny jest ząb w zębodole.

Budowa wewnętrzna zęba

Jeśli chodzi o budowę histologiczną, czyli z jakich tkanek składa się ząb, jaka jest struktura zęba, to korona – głównie ze szkliwa, zębiny i miazgi a korzeń z cementu korzeniowego, zębiny i miazgi. Przy czym w zależności od funkcji niektóre tkanki zęba są twarde (szkliwo, zębina i cement korzeniowy) inne miękkie (jak miazga i ozębna).

Szkliwo

Szkliwo, to najbardziej zewnętrzna tkanka zęba. Jest ono najtwardszą tkanką zęba, ale i też całego ciała człowieka. Zbudowane jest ze związków zwanych kryształami hydroksyapatytu. Chroni zębinę przed czynnikami zewnętrznymi, bakteriami, umożliwia gryzienie i żucie. Nie jest unerwione, nie ma też naczyń krwionośnych i nie zawiera komórek, dlatego jego ścieranie nie wywołuje bólu. Także próchnica nie powoduje dokuczliwych dolegliwości. O szkliwo trzeba dbać szczególnie, gdyż wytwarzane jest ono tylko raz, w trakcie rozwoju zęba.