To, na jaką protezę się zdecydujemy zależy od stanu naszego uzębienia, zdrowia i pieniędzy jakie zamierzamy przeznaczyć. Wybór ułatwią nam stomatolog i protetyk. Gdy już protezę mamy dobraną, musimy o nią tak dbać, by służyła jak najdłużej i właściwie spełniała swoją rolę.
Rodzaje protez zębowych
Proteza zębowa, to sztuczne uzupełnienie własnego uzębienia. Protezy mogą być ruchome (można samemu umieścić je w ustach) i stałe (nie można ich usunąć samodzielnie). Stałe protezy to np. korony zębowe, mosty, implanty. Są mocowane do zębodołu lub pozostałych zębów.
Najczęściej pacjenci decydują się na protezy ruchome. Wśród nich najpopularniejsze są akrylowe. Mogą być one całkowite (w przypadku bezzębia) a wtedy składają się ze sztucznych zębów oraz płyty albo częściowe (z zachowanym częściowo własnym uzębieniem) – dodatkowo mają klamry umożliwiające umocowanie ich na zębach własnych. Żucie przy tego typu protezach może stwarzać trudności, dlatego ich użytkownicy powinni lepiej rozdrabniać pokarm.
Protezy szkieletowe są wykonane ze stopów specjalnych metali. Składają się z metalowej płyty, łączników, klamer i cierni. Dzięki temu w trakcie jedzenia można przenosić siły żucia nie tylko na śluzówkę (jak w protez akrylowych) a przez to nie ma ryzyka zaniku kości. Wykazują dużą odporność na uszkodzenia, są mniejsze od akrylowych, szybciej akceptowane przez pacjentów. Mają zastosowanie u osób z częściowymi brakami w uzębieniu. Wadą są widoczne klamry i waga, a także możliwe uczulenia.
Coraz większą popularnością cieszą się protezy elastyczne, w których nie ma metalowych elementów przez co są bardziej komfortowe, lekkie i estetyczne. Mankamentem jest to, że mogą być stosowane jedynie w niektórych przypadkach częściowych braków w uzębieniu. Ne mają zastosowania przy bezzębiu.
Z czego są zrobione protezy zębowe?
Protezy z materiałów elastycznych mogą być zrobione z akronu (estetyczny termoplastyczny materiał) lub nylonu. Oba są bardzo wytrzymałe. Protezy akronowe są lżejsze, cieńsze i bardziej elastyczne od akrylowych, lepiej dopasowują się do warunków w jamie ustnej, nie powodują reakcji alergicznych, posiadają estetyczne klamry. Nie można jednak ich stosować w razie bezzębia. Proteza przenosi siły żucia na śluzówkę, co może prowadzić do zaniku wyrostka zębodołowego. Proteza nylonowa (podobnie jak akronowa) odznacza się lepszym przyleganiem i lekkością. Ma też zbliżone kolorem do zęba klamry. Nylon jednak szybko chłonie zapachy i barwniki z pożywienia. W związku z tym trzeba takie protezy co ok. dwa lata wymieniać na nowe.
Proteza acetalowa zrobiona jest z acetalu, półelastycznego termoplastycznego materiału. Wykazuje dużą odporność na zginanie, nie wywołuje alergii. Acetalowe klamry można kolorystyczne dopasować do zęba i dziąsła. Nie uciskają śluzówki. Protez acetalowych nie można stosować przy całkowitym bezzębiu (konieczne są zęby-filary).
Innym rodzajem uzupełnień protetycznych są protezy overdenture, czyli kombinowane, wykorzystujące połączenie protez ruchomych z elementami stałymi (jak zęby własne lub implanty). Konstrukcja jest indywidualnie zaprojektowana, komfortowa, nie niszczy kości. Ich wadą jest cena i czasami trudności przy zakładaniu i zdejmowaniu, co może negatywnie odbijać się na higienie zębów.
Jak czyścić protezę zębową?
Gdy zaczynamy nosić protezę musimy pamiętać o szczególnej pielęgnacji jamy ustnej. Proteza, podobnie jak własne zęby wymaga systematycznych zabiegów. Najlepiej jest umyć ją po każdym posiłku. Jeśli nie ma takiej możliwości należy przynajmniej opłukać ciepłą wodą. Codziennie na noc należy protezę zdejmować, by błona śluzowa jamy ustnej miała szansę odpocząć. Do czyszczenia sztucznego uzębienia przydatna jest specjalna szczoteczka do protez o miękkim włosiu, która nie rysuje powierzchni (z dwoma główkami do czyszczenia wewnętrznej i zewnętrznej części)y. Warto zaopatrzyć się też w specjalne tabletki, pasty do mycia protez, proszek. Domowe środki do czyszczenia protez (jak soda oczyszczona, sok z cytryny) nie są wystarczająco skuteczne i można je stosować tylko doraźnie.
Nie należy myć protezy zwykłą pastą do zębów, bo jej składniki ścierne mogą uszkodzić powierzchnię protezy. Nie wolno zostawiać na noc protezy zanurzonej w szklance wody (wodne środowisko sprzyja bakteriom). Protezę po dokładnym umyciu i wysuszeniu najlepiej jest przechowywać w szczelnie zamykanym pudelku z otworami.
