Recesja dziąseł jest jedną z najpoważniejszych chorób jamy ustnej. Procesu chorobowego nie można niestety cofnąć, ale udaje się go spowolnić i zahamować. Nieleczona recesja dziąseł grozi poważnymi komplikacjami. Zapobieganie chorobie polega głównie na skrupulatnym przestrzeganiu zasad higieny jamy ustnej i systematycznych wizytach w gabinecie stomatologa.
Co to jest recesja dziąseł?
Recesja dziąseł (potocznie nazywana cofniętymi dziąsłami) jest poważnym schorzeniem polegającym na odsłonięciu powierzchni korzenia zęba, co następuje wskutek stopniowego obniżania się linii dziąseł. Przez to szyjka zębowa zostaje odsłonięta, w efekcie czego ząb zostaje optycznie wydłużony.
Recesja dziąseł u dorosłych najczęściej dotyczy kłów i przedtrzonowców, u młodszych osób — zębów siecznych. Co prawda recesji dziąseł nie można odwrócić, ale można starać się jej zapobiegać.
Jeśli już wystąpią objawy, trzeba jak najszybciej leczyć. Recesja dziąseł dotyczy osób w każdym wieku, ale ryzyko jej wystąpienia wzrasta wraz z wiekiem. Częściej występuje też u mężczyzn.
Recesja dziąseł – przyczyny
Jest wiele przyczyn wystąpienia recesji dziąseł. Można je podzielić na kilka grup. Niektóre z nich są bezpośrednio związane z codziennymi zabiegami higienicznymi albo ich brakiem. Inne, to współistniejące choroby jamy ustnej pacjenta.
Do pierwszej grupy można zaliczyć m.in. niewłaściwą technikę mycia zębów, nieprawidłowe, zbyt energiczne szczotkowanie (najczęściej jest to pionowe szorowanie po powierzchni zęba) lub zbyt twarde włosie szczoteczki. Do tej grupy przyczyn recesji dziąseł należy też niedokładne, zbyt krótkie mycie zębów, czyli niewłaściwa higiena jamy ustnej, sprzyjająca powstawaniu kamienia nazębnego niszczącego dziąsła (płytka powoduje stan zapalny i degradację dziąsła).
Kolejne ważne czynniki wywołujące recesję dziąseł, to nałogowe palenie papierosów (toksyny zawarte w tytoniu podrażniają dziąsła, zmniejszają ich ukrwienie i wysuszają śluzówkę), zgrzytanie zębami, czyli bruksizm i nawykowe zaciskanie szczęk.
Chorobą towarzyszącą recesji dziąseł często bywa także zapalenie przyzębia. Prowadzi ono do utworzenia tzw. kieszonek dziąsłowych narażonych na stany zapalne, w przyszłości na rozluźnienie i wypadanie zębów.
Przyczyną recesji dziąsła może być również cienki delikatny typ dziąsła, czyli jego struktura (skłonności genetyczne), a także wady anatomiczne. Czynników wywołujących recesję dziąseł u danego pacjenta bywa przeważnie kilka.
Recesja dziąseł — objawy
Do najczęstszych objawów recesji dziąsła, oprócz nieestetycznego wyglądu zębów, należy ból w trakcie jedzenia, krwawienie z dziąseł, widoczne obniżenie linii dziąseł, a także korzenia zęba.
Jednym z pierwszych charakterystycznych symptomów bywa pojawienie się nadwrażliwości zębów (przez to, że szyjki zębów zostały odsłonięte) na dotyk i temperaturę. Jedzenie potraw z dużą zawartością cukru, czy picie zimnych napojów sprawia dotkliwy ból. Tak dzieje się też podczas czyszczenia zębów. Zmiany i dokuczliwe dolegliwości z czasem postępują.
Jak leczyć recesję dziąseł?
Istnieje kilka metod leczenia recesji dziąseł. Trzeba jednak podkreślić, że nie jest to ani łatwe, ani szybkie. Wszystko zależy od stopnia zaawansowania choroby.
Niekiedy wystarczy zmienić metodę szczotkowania zębów, szczoteczkę na bardziej miękką, czy usunąć płytkę nazębną. Gdy problem jest bardziej złożony, leczenie zależy od prawidłowej diagnozy i znalezienia przyczyn.
Nie powinno się leczyć recesji dziąseł na własną rękę, tylko zaufać profesjonaliście. Wybór metody należy do specjalisty.
Wśród sposobów leczenia popularne jest pokrycie recesji dziąsła. Często stosuje się pokrycie recesji dziąsła materiałem kompozytowym. Minimalizuje się dzięki temu nadwrażliwość i zakrywa odsłoniętą część zęba. Inna metoda polega na wygładzeniu korzenia zęba i usunięciu kamienia, co odbywa się powyżej i poniżej linii dziąseł.
Recesja dziąseł – przeszczep
Przeszczep należy do najbardziej radykalnych metod leczenia recesji dziąsła. Jest stosowany przy bardzo zaawansowanych stadiach choroby, gdy doszło do utraty kawałka dziąsła. Polega na ponownym zasłonięciu odsłoniętego korzenia zębowego przez przeniesienie fragmentu własnego podniebienia pacjenta bądź dziąsła z innego miejsca jamy ustnej w okolice objęte recesją.
Odmianą przeszczepu jest tzw. metoda tunelowa. W trakcie zabiegu pobierany jest fragment dziąsła z innego obszaru jamy ustnej. Tkanka jest wszczepiana w uformowany przez lekarza tunel. Do przeszczepu wykorzystywane też bywają gotowe błony kolagenowe.
Nieleczona recesja dziąseł może skutkować poważnymi konsekwencjami, prowadzić do chorób przyzębia i w efekcie do zaniku dziąseł.
Recesja dziąseł u dziecka
Recesja dziąseł może pojawić się w każdym wieku. I choć najczęściej występuje u ludzi starszych, a ryzyko choroby wzrasta wraz z wiekiem, także młodsze osoby są na to poważne schorzenie narażone.
Recesja dziąseł u dzieci i młodzieży pojawia się głównie na zębach siecznych, na dolnych u najmłodszych dzieci, u młodzieży najbardziej narażone są górne pierwsze zęby trzonowe i przedtrzonowe. Recesja dziąseł u dziecka może być spowodowana używaniem zbyt twardych szczoteczek do mycia zębów, nieprawidłowym nitkowaniem zębów, wrodzonymi predyspozycjami, czy też wadami zgryzu.
Recesja dziąseł a aparat ortodontyczny
Recesja dziąsła, to jedno z możliwych i dość częstych powikłań po leczeniu ortodontycznym a konkretnie po zastosowaniu stałego aparatu ortodontycznego.
Ortodontyczny ruch zębów może wpływać bowiem negatywnie na kondycję dziąseł (może powodować osuwanie się dziąseł). Korzystanie z aparatu ortodontycznego bardzo utrudnia dokładne wykonywanie czynności higienicznych.
Na recesję dziąsła po aparacie ortodontycznym może wpłynąć wiele czynników. Dlatego w trakcie leczenia u ortodonty należy szczególnie dbać o właściwą pielęgnację jamy ustnej, często zapisywać się do stomatologa, poddawać profesjonalnej higienizacji. Trzeba też dodać, że recesja dziąsła u młodych osób powstała z powodu zgryzu urazowego po prawidłowym leczeniu ortodontycznym może ulec poprawie.
