Czym są bruzdy zębowe?
Bruzdy zębowe mogą mieć charakter anatomiczny. Ich występowanie może jednak oznaczać, że cierpimy na jakąś przewlekłą chorobę, bądź popełniamy błędy żywieniowe, które powodują ubytki w szkliwie. Być może w naszym jadłospisie znajduje się zbyt dużo kwaśnych napojów i uszkadzających zęby pokarmów. Zalecane jest więc profilaktyczne lakowanie zębów i zmiana lub wprowadzenie modyfikacji do stałej diety.
Jak wyglądają bruzdy zębowe?
Bruzdy zębowe (czyli dołki i wgłębienia) w przypadku trzonowców i przedtrzonowców wynikają z anatomicznej budowy powierzchni zgryzowych tych zębów. W zagłębieniach odkłada się płytka bakteryjna, którą jest bardzo trudno oczyścić, co może prowadzić do powstawania próchnicy. Bruzdy i wgłębienia mogą także świadczyć o erozji szkliwa. Rowki w okolicy przyszyjkowej i na powierzchni żującej zęba, to efekt stopniowej utraty powierzchniowej warstwy tkanek twardych zęba (czyli utraty szkliwa), ale bez udziału drobnoustrojów chorobotwórczych. Na początku zmiany nie są widoczne gołym okiem, a jedynie pod mikroskopem. Z czasem jednak coraz bardziej się powiększają.
Poza wgłębieniami i bruzdami, do charakterystycznych objawy erozji zaliczamy między innymi nadwrażliwość, ból zęba, przebarwienia, zaokrąglony kształt zębów, przezroczystość, czy też spękania.
Bruzdy zębowe – przyczyny powstawania
Bruzdy zębowe przy erozji szkliwa mogą pojawiać się na zębach wskutek działania wielu różnych czynników. Najczęstszą przyczyną ich powstawania są niewłaściwe nawyki żywieniowe sprzyjające tworzeniu się ubytków a konkretnie – negatywne działanie kwasów na szkliwo. Chodzi o spożywanie zbyt dużych ilości kwaśnych pokarmów, świeżych owoców cytrusowych, ale też wiśni, czy rabarbaru, picie w nadmiarze soków owocowych (np. z jabłek, cytryn, pomarańczy), częste sięganie po napoje gazowane (także energetyczne), poza tym po wina, herbaty owocowe. Także jedzenie w nadmiarze kwaśnych sosów typu majonez, kiszonek, kwaśnych wyrobów z octem (np. marynat). Zmiany w szkliwie powstają też przez bardzo częste jedzenie niektórych warzyw, takich jak brukselka, szparagi, szczaw.
Przyczyną erozji szkliwa, mogą też być choroby typu próchnica, fluoroza, cukrzyca, refluks żołądkowo – przełykowy, wrzody żołądka, czy schorzenia wywołujące częste wymioty, jak np. bulimia. Czynnikiem ryzyka pojawienia się erozji i bruzd jest palenie papierosów a także tworzenie się osadu lub kamienia nazębnego (to też efekty nałogu).
Jak leczyć bruzdy zębowe?
Zalecaną przez stomatologów metodą leczenia ( profilaktyki próchnicy) bruzd zębowych anatomicznych jest lakowanie ich tzw. lakiem szczelinowym. Zabieg ten polega na uszczelnianiu zagłębień w zębach. Trzeba pamiętać, że każda bruzda (podobnie jak szczelina) jest siedliskiem bakterii. Lakowanie zapobiega rozwojowi próchnicy nawet w 90 procentach (lakowanie bywa mylone z lakierowaniem, które polega na fluoryzacji).
Decyzję o lakowaniu zęba, zastosowanych materiałach, technice i momencie przeprowadzenia zabiegu, podejmuje lekarz dentysta. Lakuje się tylko bruzdy w zębach trzonowych i przedtrzonowych, zarówno stałych, jak i mlecznych. I tylko zdrowych, w tym m.in. w tzw. zębach mądrości. Można lakować zęby praktycznie w każdym wieku, ale najkorzystniej jest zadbać o to już u dzieci (można już u 2-3 letnich maluchów). Najlepiej robić to w jak najkrótszym czasie od całkowitego wyrżnięcia się zęba. Co pół roku warto też zgłaszać się do dentysty na kontrolę stanu laku. Zazwyczaj podczas wizyty kontrolnej u dzieci przeprowadzana jest fluoryzacja wszystkich zębów. Znacznie zmniejsza to podatność zębów na próchnicę i sprawia, że lak będzie się lepiej trzymał.
W ramach leczenia ubytków szkliwa wskutek erozji koniecznie należy wprowadzić zmiany w diecie polegające na ograniczeniu jedzenia węglowodanów, szczególnie tych klejących się do powierzchni zębów (batoniki, ciasteczka, żelki), wykluczeniu napojów sztucznie dosładzanych i gazowanych, unikaniu częstego spożywania kwaśnych potraw i napojów. W zapobieganiu tworzenia się ubytków szkliwa i pojawiania bruzd zębowych istotna jest także odpowiednia pielęgnacja i higiena jamy ustnej, m.in. prawidłowe szczotkowanie zębów (najlepiej pastą z fluorem). Gdy pijemy kwaśne napoje, warto jest używać słomki, a także pamiętać, żeby zęby myć po pół godzinie od zjedzenia lub wypicia kwaśnych pokarmów i napojów (szkliwo narażone na kwasy jest bardzo rozmiękczone i jeszcze bardziej podatne na podrażnienia).
Jeśli występuje umiarkowana erozja szkliwa, pomocny będzie profesjonalny zabieg fluoryzacji w gabinecie dentystycznym, który umożliwi demineralizację i wzmocnienie zębów. Jeśli jednak zmiany są zaawansowane, konieczne mogą okazać się np. licówki, które ukryją bruzdy i przebarwienia. Gdy przyczyną uszkodzenia szkliwa są choroby przewlekłe, w pierwszej kolejności trzeba zgłosić się do specjalisty (np. gastrologa, diabetologa) na leczenie.
