Istnieje wiele przyczyn psucia się zębów. Należą do nich na pewno nieodpowiednie składniki naszej diety, a szczególnie zbyt wiele słodkich potraw i napojów a także niewłaściwa higiena jamy ustnej. Na psujące się zęby mają wpływ predyspozycje genetyczne i wiek.
Przyczyny psucia się zębów
Zęby psują się wtedy, gdy atakują je i niszczą bakterie próchnicy. Psujące się zęby stają się takimi z różnych przyczyn. Wśród najczęściej wymienianych powodów psucia zębów jest nieodpowiednie odżywianie się, zarówno jeśli chodzi o składniki samej diety, jak i nawyki żywieniowe. Jednym z głównych winowajców psucia zębów jest tzw. podjadanie. Co chwilę, i to zamiast czegoś konkretnego, sięgamy po różnego rodzaju przekąski, przeważnie słodkie wafelki, chrupki itd. Do grupy wyjątkowo zdradliwych przekąsek należą też wszelkiego rodzaju chipsy. Zazwyczaj są twarde i mogą powodować nie tylko ubytki w szkliwie, ale też uszkodzenia dziąseł. Podobnie jest z suszonymi owocami. Ich kawałki mogą przyczepiać się do zębów. Negatywnie działają na szkliwo i powodują psucie zębów kwasy oraz cukry proste zawarte w jedzeniu i piciu, a także napoje typu kawa i herbata. Ponadto zbyt długie przetrzymywanie pokarmu w ustach, czy sączenie godzinami słodkich soków i napojów negatywnie działa na zęby. Psujące się zęby, to często skutek zbyt rzadkich przeglądów jamy ustnej u dentysty. Wiele osób zgłasza się do stomatologa dopiero wtedy, gdy ząb bardzo boli. Trzeba też dodać, że na stan zębów i podatność na próchnicę wpływają geny. A zawiązki zębów zaczynają się kształtować już w 4 tygodniu ciąży. Dlatego tak ważna jest właściwa dieta przyszłej mamy.
Cukier – główny wróg zębów
Największym sprawcą psujących się zębów są cukry proste, które w sprzyjających warunkach bardzo szybko przekształcają się w kwasy działające destrukcyjnie na szkliwo i inne części zębów. Twarde słodkie cukierki, typu landrynki zanim zupełnie się rozpuszczą długo przebywają w jamie ustnej. Zawarty w cukierkach cukier intensywnie dokarmia bakterie wywołujące próchnicę. Warto też pamiętać o bardzo słodkich owocach, które też są potencjalnym zagrożeniem i powodują psujące się zęby. Cukry złożone zawarte np. w ziemniakach czy ryżu uszkadzają zęby w mniejszym stopniu.
Kwas z pokarmów i napojów
Zawarty w jedzeniu i piciu kwas bardzo negatywnie działa na szkliwo i przyczynia się do szybko psujących się zębów. Cytryny, ocet, ogórki kiszone i konserwowe, kapusta kiszona, a także niektóre soki owocowe i inne kwaśne produkty rozmiękczają szkliwo i atakują szkliwo szybko psujących się od tego zębów. Zęby zmieniają wygląd, robią się porowate, matowe, bardziej podatne na ubytki. To z kolei otwiera wrota dla bakterii próchniczych. Dlatego zalecane jest, by przez 30 minut po zjedzeniu lub wypiciu kwaśnych produktów nie myć zębów (szkliwo jest wtedy rozmiękczone, trzeba przywrócić prawidłowe pH w ustach), warto jedynie porządnie wypłukać usta zwykłą wodą.
Brak higieny jamy ustnej
Zbyt krótkie i niedokładne mycie zębów sprzyja rozwojowi próchnicy. Niewłaściwa higiena jamy ustnej odgrywa kluczową rolę w psuciu zębów. Można zapobiec psującym się zębom stosując od najmłodszych lat podstawowe zasady profilaktyki próchnicy. Prawidłowe mycie zębów przez około 3 minuty przynajmniej dwa razy dziennie odpowiednią szczoteczką i dobrą pastą jest bardzo ważnym elementem higieny jamy ustnej. Warto przynajmniej wypłukać jamę ustną wodą po każdym jedzeniu. Pamiętać też o nitkowaniu przestrzeni między zębowych nićmi dentystycznymi i płukaniu jamy ustnej specjalnymi przeznaczonymi do tego celu preparatami. Do tego niezbędne są systematyczne wizyty kontrolne w gabinecie stomatologa m.in. w celu oczyszczenia zębów z płytki nazębnej, która w dużym stopniu powoduje psucie zębów, bo sprzyja rozwojowi próchnicy.
Dlaczego zęby psują się od środka?
Szybko psujące się zęby zmieniają swój wygląd nie tylko z zewnątrz. Także od środka. Nie od razu tak się dzieje, ale w końcu zaczynają boleć (gdy próchnica dotrze do zębiny). A ból jest coraz bardziej dokuczliwy. W środku zęba mieści się komora, która jest wypełniona miazgą. W miazdze znajdują się m.in. nerwy i naczynia krwionośne. U osób starszych (najczęściej w tej grupie) może dojść do próchnicy korzenia zęba. Jej przyczyną jest niewystarczająca higiena jamy ustnej i przyjmowanie przez wiele lat dużych ilości leków. Chodzi m.in. o antydepresanty, leki obniżające ciśnienie, przeciwhistaminowe. Leki te mogą zawierać cukry sprzyjające namnażaniu się bakterii. Poza tym próchnica korzenia może pojawić się z powodu zbyt małych ilości wydzielanej śliny, co spowodowane bywa właśnie zażywanymi lekami na takie choroby, jak depresja, cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów. Próchnica korzenia z uwagi na bliskość miazgi może być bardzo bolesna. Koniecznie w razie bólu, nawet jeśli dziury nie widać, należy zgłosić się do stomatologa. Środki przeciwbólowe zadziałają tylko doraźnie.
