Martwy ząb może powstać zarówno z powodu przewlekłej próchnicy, urazu mechanicznego, jak i w wyniku leczenia kanałowego. Usuwanie martwego zęba nie zawsze jest wskazane. Nawet obumarły ząb, pozbawiony żywej miazgi, może mieć swój udział w funkcjonowaniu jamy ustnej. Musi jednak spełniać pewne warunki.
Co to jest martwy ząb?
Za martwy ząb uznaje się taki, w którym doszło do obumarcia miazgi, czyli jest to ząb pozbawiony żywej miazgi. Dochodzi do takiego stanu wskutek martwicy miazgi. Proces obumierania żywej miazgi przebiega stopniowo. Miazga pełni bardzo ważną funkcję, jest tym elementem zęba, który odpowiada za jego żywotność. Jej zadaniem jest dostarczanie substancji odżywczych i tlenu. Miazga jest bardzo silnie unerwiona i unaczyniona, odpowiada za odczuwanie m.in. bólu. Żywa miazga zwalcza infekcje, martwa miazga może być ogniskiem infekcji i musi zostać usunięta. Szkliwo martwego zęba zmienia swoją strukturę, traci minerały, robi się porowate, miękkie i szorstkie.
Jak wygląda martwy ząb?
Zazwyczaj martwy ząb ma poszarzałe lub matowe szkliwo, inne niż sąsiednie zdrowe zęby – to zwykle szary ząb. Jest podatny na urazy. Aby przekonać się, czy szary ząb rzeczywiście jest martwy koniecznie trzeba zgłosić się do stomatologa. Lekarz prawdopodobnie zleci badanie RTG i przeprowadzi specjalne testy pozwalające określić żywotność zęba. Martwe zęby różnią się od pozostałych nie tylko wyglądem zewnętrznym. Jeśli są całkowicie martwe, nie bolą. Ból martwego zęba o charakterze pulsującym, może jednak się pojawić, gdy w okolicy umierającego zęba dochodzi do ropnego wysięku. Także przy nagryzaniu niekiedy pacjent odczuwa ból martwego zęba.
Martwy ząb – przyczyny
Jest kilka przyczyn pojawienia się martwego zęba. Jedna z najważniejszych, to próchnica atakująca zęby wskutek niewystarczającej dbałości o higienę jamy ustnej i niewłaściwe nawyki żywieniowe, m.in. zbyt dużo słodyczy i słodkich napojów w diecie. Inną przyczyną obumarcia zęba jest uszkodzenie części okołowierzchołkowej wskutek niekorzystnego działania sił mechanicznych prowadzących do braku unaczynienia i unerwienia miazgi. O co chodzi? O urazy mechaniczne. Niewinne z pozoru nawyki, jak np. gryzienie ołówka, czy obgryzanie paznokci może prowadzić do nieodwracalnych zmian. Do uszkodzenia struktur miazgi i obumarcia zęba może też dojść w efekcie nieprawidłowego leczenia ortodontycznego. Podczas gdy żywa miazga stanowi barierę obronną organizmu i ma zdolność do zwalczania infekcji, martwa może być ogniskiem infekcji stanowiącym zagrożenie zarówno dla bliskich tkanek, jak i odległych narządów.
Martwy ząb – objawy
O tym, że ząb może być martwy świadczy kilka charakterystycznych symptomów. Przede wszystkim można zaobserwować brak reakcji obumarłego zęba na bodźce, zarówno zimne, jak i ciepłe np. pokarmy i napoje. Podczas ucisku, czy opukiwania obumarły ząb nie reaguje. Widoczna jest gołym okiem zmiana koloru szkliwa – na ciemniejszy, sinawy. Może nawet utworzyć się ropień w okolicy wierzchołka korzenia martwego zęba, pojawić się opuchlizna, silny ból żuchwy bądź szczęki w obrębie martwego zęba. Niekiedy objawom tym towarzyszy podwyższona temperatura ciała. Martwica zęba bywa często niezauważona a objawy mylone z innymi chorobami.
Martwy ząb – leczyć czy wyrywać?
Jeśli w martwym zębie toczą się zmiany zapalne dotykające miazgi, zwykle stomatolodzy starają się ząb uratować. Martwy ząb najczęściej jest poddawany leczeniu kanałowemu, które jest dość trudną procedurą i nie wystarczy jedna wizyta u dentysty. Ostatnio wykorzystuje się coraz nowocześniejsze techniki leczenia łącznie z odbudowaniem korony zęba. Leczenie kanałowe (usuniecie martwej miazgi i zabezpieczenie wszystkich kanałów, zdezynfekowanie i wypełnienie specjalnymi preparatami) przebiega w znieczuleniu miejscowym, kończy się powodzeniem w 90 proc. przypadków. Jeśli jednak takie leczenie jest z różnych względów niewskazane, np. stan zapalny jest bardzo rozległy, martwy ząb musi zostać usunięty. Na pewno usunięcie zęba to ostateczność.
Usuwanie martwego zęba
Martwy ząb może długo pozostawać w jamie ustnej pacjenta i pełnić istotne funkcje m.in. podczas gryzienia. Bywa tak, jeśli zostanie wzmocniony specjalnym wkładem i koroną protetyczną. Gdy tego brakuje może pękać i kruszyć się. Usuwanie martwego zęba przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym. Po usunięciu martwego zęba zwykle konieczne okazuje się wstawienie sztucznego zamiennika. Usuwanie martwego zęba leczonego wcześniej kanałowo, może stanowić problem, jeśli od zabiegu upłynęło sporo czasu. Martwy ząb charakteryzuje się wtedy dużą łamliwością. Osłabiona struktura sprawia trudności przy usuwaniu zęba i może stanowić źródło powikłań, istnieje bowiem ryzyko złamania się zęba w trakcie zabiegu wyrywania. Dlatego, zanim stomatolog przystąpi do ekstrakcji kruchego martwego zęba przeprowadza dokładne badania przed zabiegowe, by zminimalizować ryzyko. Robi zdjęcie RTG, analizuje ułożenie korzeni. Zazwyczaj zabieg ma charakter chirurgiczny. Pacjent zawsze powinien skrupulatnie przestrzegać zaleceń lekarza.
