Kłopoty z zębami zatrzymanymi dotyczą przeważnie zębów stałych, jednak nie tylko ósemek. Przyczyny nieprawidłowości mogą być bardzo różne. Leczenie nierzadko polega na usunięciu kłopotliwego zęba przez chirurga szczękowego. Zabiegi nie należą do prostych.
Ząb zatrzymany – co to jest
O zębie zatrzymanym mówimy wtedy, gdy tkwi on pod powierzchnią dziąsła, jest w pełni wykształcony pod względem anatomicznym, ale zatrzymał się w górnej albo dolnej tkance kostnej lub dziąsła, czyli po prostu utknął. Problem nie dotyczy tylko i wyłącznie ósemek, czyli trzecich trzonowców, popularnych tzw. zębów mądrości, choć rzeczywiście najczęściej z nimi tak właśnie się dzieje.
Może wystąpić w przypadku każdego zęba. Zdarza się, choć faktycznie sporadycznie, że w kości utkną przedtrzonowce i kły, jeszcze rzadziej – jedynki i dwójki. Ząb bywa zatrzymany częściowo lub całkowicie. W pierwszym wariancie – niewielka część korony wystaje ponad powierzchnię dziąsła, w drugim – zatrzymany ząb jest całkowicie otoczony kością.
Objawy zatrzymanego zęba, to m.in. uporczywy ból wywołany uciskiem na nerw szczęki, trudności z szerokim otwieraniem ust (pojawiają się kłopoty podczas jedzenie), szczękościsk, stan zapalny w dziąśle rozwijający się w okolicach zatrzymanego zęba, próchnica korony (w przypadku zęba zatrzymanego częściowo), nieprawidłowy zgryz, paradontoza sąsiedniego zęba.
Do precyzyjnej diagnozy, że mamy do czynienia z zębem zatrzymanym konieczne jest zrobienie zdjęcia RTG pantomograficznego, czyli ukazującego całe uzębienie (zarówno zęby wyrżnięte, jak i tkwiące w kości czy dziąśle). Stosowana też bywa w diagnostyce takiego zęba tomografia komputerowa.
Przyczyny występowania zębów zatrzymanych
Generalnie, najczęściej chodzi o to, że w łuku zębowym po prostu nie ma wystarczająco dużo miejsca dla kolejnego zęba. Do możliwych przyczyn nieprawidłowości w postaci zębów zatrzymanych zaliczane są genetycznie uwarunkowane tendencje do mniejszych rozmiarów szczęki, brak zgodności pomiędzy liczbą zębów a ich wielkością.
Na pojawienie się zębów zatrzymanych duży wpływ ma też niewłaściwa dieta, a konkretnie niedobór witamin A i D oraz występowanie w jamie ustnej i ogólnie w całym organizmie ognisk chorobowych. Kłopot z zębami zatrzymanymi dotyczy zazwyczaj zębów stałych.
Usuwanie zębów zatrzymanych
Każdy przypadek postępowania z zębem zatrzymanym jest inny. Niekiedy możliwe jest wyleczenie zębów zatrzymanych np. poprzez nacięcie łuku szczęki. Stosowane jest też leczenie polegające na ściąganiu zęba zatrzymanego do jego właściwego położenia przez zastosowanie aparatu ortodontycznego i łuku korekcyjnego (widoczny efekt dopiero po ok. dwóch latach, ale w przypadku przednich zębów może to być jedynym skutecznym rozwiązaniem). Bywa też jednak, że konieczny okazuje się zabieg chirurgiczny i usunięcie zatrzymanego zęba, co najczęściej dotyczy właśnie ósemek.
Usunięcie jest wskazane, gdy blokowane są przez ząb zatrzymany inne zęby, przez co rosną w nieprawidłowym kierunku. Zaleca się wyrwanie zęba zatrzymanego, jeśli u pacjenta planowane jest leczenie ortodontyczne albo protetyczne a także, gdy utworzyły się torbiele, czy występuje dokuczliwy ucisk na zęby.
Chirurgiczne usunięcie zęba zatrzymanego należy do zabiegów dość skomplikowanych, wymagających dodatkowych narzędzi. Zdarzają się powikłania. Najczęstsze, to perforacja zatoki szczękowej (przy usuwaniu górnych ósemek), uszkodzenie nerwu zębodołowego dolnego(podczas usuwania dolnych ósemek), utworzenie się przetoki ustno-nosowej (przy usuwaniu trójek górnych), uszkodzenie koron i korzeni sąsiednich zębów – co grozi ich obumarciem.
Zabieg usunięcia zęba zatrzymanego ( przeprowadza się go w znieczuleniu) wykonuje chirurg szczękowy. Nie należy zwlekać z wizytą u takiego specjalisty, bo im szybciej dojdzie do zabiegu, tym mniejsze ryzyko pojawienia się komplikacji.
