Przy zapaleniu miazgi zęba najważniejsza jest jak najszybsza wizyta u stomatologa. Ból w zaawansowanym stadium choroby bywa tak dokuczliwy, że pacjent nie jest w stanie sam nad nim zapanować. Przyczyną zapalenia miazgi zęba najczęściej jest próchnica.
Kiedy może wystąpić zapalenie miazgi zęba?
Do zapalenia miazgi zęba może dojść na skutek rozwijającej się nieleczonej próchnicy. Jest to jedna z możliwych konsekwencji tej choroby. Przebieg zapalenia miazgi w zębie bywa różny i różne mogą być także metody leczenia. Najpoważniejszym i najbardziej uciążliwym objawem zapalenia miazgi zęba jest ból.
Miazga jest tkanką wypełniającą wnętrze zęba – komorę i korzeń. Jest ona bardzo unerwiona i unaczyniona, gdyż nerwy i naczynia wnikają w głąb zęba. Miazga pełni istotne funkcje, m.in. odżywia i broni ząb. Przy stanie zapalnym dochodzi do zwiększenia przepuszczalności naczyń krwionośnych. Doprowadza to do podrażnienia włókien nerwowych i większej wrażliwości bólowej. Gdy drażniący czynnik nie zostanie wyeliminowany, ciśnienie wzrasta, dochodzi do niedotlenienia, a nawet do martwicy miazgi. Główną przyczyną zapalenia miazgi w zębie jest próchnica, oraz bakterie, które niszczą twarde tkanki zęba drążąc w kierunku komory zęba, gdzie znajduje się miazga. Bakterie działają szkodliwie uszkadzając miazgę i wywołując zapalenie. W przypadku zębów mlecznych, odczyn zapalny widoczny jest przy próchnicy sięgającej połowy grubości zębiny.
Negatywnie na miazgę zęba działają takie czynniki, jak urazy mechaniczne (np. złamania), urazy termiczne, bakterie w jamie ustnej, choroby ogólnoustrojowe (np. anemia), nieprawidłowości w budowie zęba, nieodpowiednie leczenie, szlifowanie zęba. Ponadto, mogą one wywołać stan zapalny. Ich powstawaniu sprzyja także bruksizm, czyli nawykowe zgrzytanie zębami oraz takie schorzenia jak bulimia, czy refluks żołądkowo- przełykowy. Nie bez znaczenia są również nawyki żywieniowe – dieta bogata w słodycze, a także słodkie napoje gazowane.
Zapalenie miazgi zęba – etapy
Zapalenie miazgi może obejmować całą miazgę, bądź tylko jej fragment. Ponadto może mieć charakter odwracalny bądź nieodwracalny. Ze względu na przebieg zapalenia dzieli się je na ostre lub przewlekłe.
Często początkowy ból bywa przez pacjentów ignorowany. A z czasem stan zapalny miazgi rozrasta się i zaczyna oddziaływać na sąsiadujące tkanki. Stan zapalny może spowodować powstanie ropnia, który wywołuje gorączkę i dreszcze. Jeśli ropień pęknie, zawartość zaatakuje kolejne obszary, ropa może dostać się do krwioobiegu i krążyć po całym organizmie.
Na ogół stan zapalny miazgi można podzielić na trzy etapy – odwracalny, nieodwracalny i martwicę.
Odwracalne zapalenie miazgi zęba
Przy odwracalnym zapaleniu miazgi zwykle pojawia się nagły, krótki ból jako reakcja na zimne, ciepłe, słodkie, kwaśne pokarmy. Ból w odwracalnym zapaleniu miazgi może też być ostry, słaby bądź umiarkowany. Można wskazać ząb będący przyczyną bólu. Gdy nie zgłosimy się do lekarza na leczenie, bóle stają się silniejsze i trwają coraz dłużej.
Nieodwracalne zapalenie miazgi zęba
Gdy mamy do czynienia z nieodwracalnym zapaleniem miazgi ból jest samoistny, nocny, trwa nadal mimo, że bodziec go wywołujący przestał już działać. Trudno wskazać ząb będący przyczyną bólu. Sam ból w nieodwracalnym zapaleniu miazgi może być nawet pulsujący (zgodnie z rytmem serca). Gdy pojawia się ból przy opukiwaniu i nagryzaniu, można przypuszczać, że nastąpiło rozszerzenie stanu zapalnego.
Martwica miazgi zęba
Martwica miazgi zęba (trzeci etap zapalenia) następuje wtedy, gdy tkanki ulegają gnilnemu rozpadowi, następuje utrata żywotności miazgi i powstaje zgorzel. Głównym objawem martwicy miazgi zęba jest silny, pulsujący ból. Warto jednak pamiętać, że na samym początku, martwica może nie dawać żadnych objawów. Szkliwo zęba ulega zmatowieniu, a nawet przebarwieniu, z zęba wydobywa się nieprzyjemny zapach. Nieleczona martwica miazgi zęba może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak np. ropień, czy zapalenie okostnej. Do martwicy może dochodzić wtedy, gdy zęby są bardzo zniszczone przez próchnicę. Miazga objęta jest stanem zapalnym, który prowadzi do martwicy, gdyż bakterie beztlenowe działają w martwych tkankach.
Zapalenie miazgi zęba – ile trwa ból i jak go złagodzić?
Ból przy zapaleniu miazgi zęba zwykle pojawia się w określonych sytuacjach, może też dokuczać pacjentowi przez cały czas. Najważniejsze jest to, by jak najszybciej skontaktować się ze stomatologiem. Do momentu wizyty można doraźnie stosować leki dostępne bez recepty (takie jak paracetamol, czy ibuprofen). Olejek goździkowy, który działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie chwilowo może pomóc złagodzić dolegliwości.
Jak rozpoznać i jak leczyć zapalenie miazgi zęba?
Zapalenie miazgi w zębie rozpoznaje dentysta na podstawie badania stomatologicznego i badań obrazowych, w tym RTG. Ból, początkowo niezbyt uciążliwy, staje się coraz silniejszy, uniemożliwia normalne funkcjonowanie, zakłóca sen. Rwący i uporczywy pojawia się przy spożywaniu posiłków, nagryzaniu, nawet delikatnym muśnięciu językiem. W zaawansowanym stadium choroby leki przeciwbólowe nie działają. Schorzeniu może towarzyszyć ból głowy i podwyższona temperatura ciała. Leczenie zależy od stopnia zaawansowania zmian i przyczyn powstania stanu zapalnego. Gdy głównym winowajcą jest próchnica, która jednak nie zaatakowała dużej części zęba, pomoże oczyszczenie zęba, zdezynfekowanie i założenie wypełnienia. Gdy próchnica jest głęboka, konieczne jest na pewien czas zastosowanie opatrunku przed ostatecznym założeniem plomby.
Jeśli takie działanie okaże się jednak niewystarczające, trzeba prawdopodobnie zastosować leczenie kanałowe. Gdy w jamie ustnej pacjenta pojawił się ropień, niezbędne będzie zaaplikowanie terapii antybiotykowej.
Jedno jest pewne – zapalenie miazgi w zębie, to poważna choroba i nieleczona może bardzo negatywnie odbić się nie tylko na samej jamie ustnej, ale i całym organizmie. Powoduje groźne powikłania, stany zapalne i infekcje bakteryjne (np. zapalenie płuc, zatok, stawów, czy ropień mózgu). Aby nie dopuścić do tego stanu, trzeba dbać o higienę jamy ustnej i systematycznie odwiedzać gabinet stomatologa.